ตราสารหนี้ ถือเป็นหนึ่งการลงทุนที่มีความเสี่ยงต่ำ และได้รับผลตอบแทนอย่างสม่ำเสมอ แต่ถึงแม้เราจะบอกว่าเป็นการลงทุนที่มีความเสี่ยงต่ำอย่างไร ก็ยังต้องพิจารณาให้ดีก่อนตัดสินใจลงทุนเสมอ วันนี้เรามาทำความรู้จักกับ ตราสารหนี้ ให้มากขึ้น ว่าสิ่งนี้คืออะไร แล้วมีอะไรบ้าง เพื่อเป็นข้อมูลที่ดีในการเปิดพอร์ตลงทุนของคุณในอนาคต

ตราสารหนี้คืออะไร?

ตราสารหนี้ เป็นสินทรัพย์ทางการเงินที่ให้สิทธิการเป็นเจ้าหนี้ แก่ผู้ลงทุน อีกหนึ่งทางเลือกของนักลงทุนที่ไม่ชอบเสี่ยงสูง แต่ได้รับผลตอบแทนอย่างสม่ำเสมอ อีกทั้งยังช่วยกระจายความเสี่ยงในพอร์ตการลงทุนของคุณได้ด้วย ซึ่งผลตอบแทนจะได้มากหรือน้อยขึ้นอยู่กับอายุของตราสารหนี้ รวมถึงความน่าเชื่อถือของผู้ออกตราสารหนี้

ตราสารหนี้มีอะไรบ้าง?

ตราสารหนี้จะแบ่งออกเป็น ตราสารหนี้ภาครัฐ ที่ออกโดยกระทรวงการคลัง หรือหน่วยงานภาครัฐ ซึ่งผลตอบแทนจะไม่สูงเมื่อเทียบกับ ตราสารหนี้ภาคเอกชน เช่น ตั๋วแลกเงิน, หุ้นกู้ ที่จะให้ผลตอบแทนที่สูง และมีอายุการลงทุนมีให้เลือกที่หลากหลายกว่า และนี่คือบางส่วนของตราสารหนี้ที่ออกโดยภาครัฐและเอกชน

1. พันธบัตรรัฐบาล

เป็นตราสารหนี้ระยะยาว มีอายุตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไป มีวัตถุประสงค์เพื่อนำไประดมทุนไปใช้บริหารประเทศ ปรับโครงสร้างหนี้สาธารณะ พัฒนาเศรษฐกิจและสังคม

2. พันธบัตรออมทรัพย์

เป็นอีกหนึ่งตราสารหนี้ภาครัฐที่เป็นทางเลือกของการลงทุน ซึ่งจะจำหน่ายให้กับบุคคลทั่วไปและองค์กรไม่แสวงหากำไรในสังกัดของรัฐบาล

3. พันธบัตรธนาคารแห่งประเทศไทย

เป็นตราสารหนี้ที่ออกโดย ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) มีวัตถุประสงค์ใช้เป็นเครื่องมือในการดำเนินนโยบายการเงิน โดยพันธบัตร ธปท. มีให้เลือกหลากหลายตั้งแต่อายุต่ำกว่า 1 ปี ไล่มาตั้งแต่ 1 เดือน 3 เดือน และ 6 เดือน ซึ่งจะไม่มีการกำหนดอัตราดอกเบี้ย ถัดมาที่ พันธบัตรอายุเกินกว่า 1 ปี จ่ายดอกเบี้ยเป็นงวด งวดละเท่า ๆ กัน ตามอัตราดอกเบี้ย ที่ ธปท. กำหนด

4. ตั๋วแลกเงิน

เป็นตราสารหนี้ระยะสั้นที่ออกโดยบริษัทเอกชนมีความเสี่ยงต่ำ ใช้ลงทุน หรือพักเงินเพื่อรอนำไปใช้ในอนาคตได้

5. หุ้นกู้

เป็นตราสารหนี้ที่ออกโดยภาคเอกชนเพื่อระดมทุนสำหรับใช้ในกิจการต่าง ๆ ของบริษัท กล่าวให้เข้าใจง่าย ๆ ก็คือ บริษัทที่ออกหุ้นกู้มีวัตถุประสงค์ที่จะนำเงินเราไปลงทุน ซึ่งแน่นอนว่าเราจะอยู่ในสถานะ เจ้าหนี้ ในขณะที่บริษัทจะกลายเป็น ลูกหนี้ โดยเราในฐานะ "เจ้าหนี้" จะได้ผลตอบแทนเป็นดอกเบี้ยจากการยืมเงิน และเมื่อครบอายุสัญญาก็จะจ่ายเงินต้นคืน สำหรับอายุของหุ้นกู้จะมีตั้งแต่ 3 ปี 5 ปี 7 ปี ไปจนถึง 10 ปี ซึ่งนักลงทุนส่วนใหญ่นิยมซื้อหุ้นกู้ไว้เนื่องจากเราจะได้ผลตอบแทนจากดอกเบี้ยนั่นเอง

ผู้ออกตราสารหนี้ แบ่งออกเป็นกี่ประเภท

ตราสารหนี้สามารถแบ่งตามผู้ออกเป็นสองกลุ่มใหญ่ ๆ ได้ โดยแต่ละกลุ่มมีบทบาทและเป้าหมายที่แตกต่างกันดังนี้

1. กลุ่มผู้ออกตราสารหนี้ภาครัฐ

ภาครัฐใช้ตราสารหนี้เป็นเครื่องมือในการจัดการเศรษฐกิจของประเทศ โดยการกู้เงินจากประชาชนมาใช้เพื่อเสริมสภาพคล่อง พัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน หรือปรับสมดุลงบประมาณ เช่น

พันธบัตรรัฐบาล: เครื่องมือทางการเงินระยะยาวของรัฐที่ให้ดอกเบี้ยแน่นอน
พันธบัตรรัฐวิสาหกิจ: ออกโดยหน่วยงานรัฐแต่มีการรับประกันโดยกระทรวงการคลัง
พันธบัตรออมทรัพย์: เครื่องมือการออมสำหรับประชาชนทั่วไป
พันธบัตรธนาคารแห่งประเทศไทย: ใช้เพื่อควบคุมปริมาณเงินในระบบ
ตั๋วเงินคลัง: ตราสารหนี้ระยะสั้นสำหรับบริหารกระแสเงินสดของรัฐบาล

2. กลุ่มผู้ออกตราสารหนี้ภาคเอกชน

ในภาคธุรกิจ บริษัทเอกชนจะออกตราสารหนี้เพื่อระดมทุนมาขยายกิจการ หรือปรับโครงสร้างทางการเงิน โดยไม่ต้องเพิ่มทุนผ่านการออกหุ้นใหม่ เช่น:

ตั๋วแลกเงิน (Bill of Exchange): ตราสารหนี้ระยะสั้น มักใช้เพื่อบริหารสภาพคล่องในช่วงสั้น ๆ
หุ้นกู้ (Debenture): ตราสารหนี้ระยะยาว ที่มีการกำหนดอัตราดอกเบี้ยและระยะเวลาชำระคืนชัดเจน

ในภาพรวม ตราสารหนี้ไม่ได้เป็นแค่การ “กู้เงิน” เท่านั้น แต่เป็นเครื่องมือยุทธศาสตร์ที่สำคัญ ทั้งในด้านการบริหารเศรษฐกิจของภาครัฐ และการจัดการทางการเงินของภาคเอกชน การเลือกลงทุนในตราสารหนี้จึงควรพิจารณาทั้งด้านความมั่นคงของผู้ออก ความเสี่ยงทางการเงิน และจุดประสงค์ในการใช้เงินทุนของผู้ออกด้วย

ความแตกต่างระหว่างตราสารหนี้ระยะสั้น และตราสารหนี้ระยะยาว

การจำแนกตราสารหนี้ตามอายุเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยให้นักลงทุนเข้าใจลักษณะของตราสารหนี้แต่ละประเภทได้ชัดเจนขึ้น โดยสามารถแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มหลัก ได้แก่:

ตราสารหนี้ระยะสั้น (Short-term Debt Securities)

อายุไม่เกิน 1 ปี
นิยมใช้บริหารสภาพคล่องในระยะเวลาอันสั้น
ให้ผลตอบแทนต่ำแต่มีความเสี่ยงน้อย
เหมาะกับผู้ลงทุนที่ต้องการสภาพคล่องสูงหรือไม่อยากผูกพันเงินนาน

ตัวอย่าง: ตั๋วเงินคลัง (Treasury Bills), ตั๋วแลกเงิน (Bill of Exchange)

ตราสารหนี้ระยะกลาง (Medium-term Debt Securities)

อายุระหว่าง 1 - 5 ปี
สมดุลระหว่างความเสี่ยง ผลตอบแทน และระยะเวลาการลงทุน
เหมาะกับนักลงทุนที่ต้องการผลตอบแทนมากขึ้น แต่ยังไม่ต้องการผูกเงินในระยะยาว

ตัวอย่าง: หุ้นกู้ของเอกชนบางประเภท, พันธบัตรรัฐที่มีอายุ 3 ปี

ตราสารหนี้ระยะยาว (Long-term Debt Securities)

อายุเกิน 5 ปีขึ้นไป (บางครั้งอาจนานถึง 30 ปี)
ให้ผลตอบแทนสูงกว่า แต่มีความเสี่ยงด้านดอกเบี้ยและเงินเฟ้อมากขึ้น
เหมาะกับนักลงทุนที่รับความเสี่ยงได้สูงและต้องการลงทุนเพื่ออนาคต

ตัวอย่าง: พันธบัตรรัฐบาล, หุ้นกู้ระยะยาว, พันธบัตรออมทรัพย์

วิธีลงทุนในตราสารหนี้แบบย่อ เข้าใจง่าย

ซื้อจากต้นทางโดยตรง (ตลาดแรก)

เข้าไปจองซื้อเมื่อมีการออกตราสารใหม่ ทั้งแบบเฉพาะกลุ่ม (PP) หรือเปิดขายให้ประชาชนทั่วไป (PO) ผ่านธนาคารหรือแอปการเงิน

เทรดในตลาดรอง

เหมือนซื้อขายหุ้นแต่ผ่านระบบ OTC ต้องติดต่อโบรกเกอร์หรือสถาบันการเงินโดยตรง

ลงทุนผ่านกองทุนรวม

ให้มืออาชีพบริหารแทน เหมาะกับคนเริ่มต้น ไม่ต้องเลือกตราสารเอง ลงได้ทั้งในและต่างประเทศ

วิธีลงทุนในตราสารหนี้แบบย่อ เข้าใจง่าย

ดูว่าใครเป็นผู้ออก
รัฐบาลออก = ความเสี่ยงต่ำ / บริษัทออก = ดูฐานะการเงินประกอบ
ระยะเวลาถือครองตรงเป้าหมายไหม
ถ้าต้องการเงินเร็ว เลี่ยงตราสารหนี้ระยะยาว
สภาพคล่องดีหรือไม่
ขายต่อในตลาดรองได้ง่ายหรือเปล่า?
อัตราดอกเบี้ยคุ้มค่า
เปรียบเทียบกับเงินฝาก และตราสารหนี้อื่น ๆ ในระดับความเสี่ยงใกล้กัน
ดูอันดับเครดิตประกอบ
ไม่ใช่แค่ดูตัวเลข yield สูง ๆ เพราะอาจเสี่ยงมากโดยไม่รู้ตัว

สรุป เรื่องควรรู้เกี่ยวกับตราสารหนี้

การลงทุนในตราสารหนี้เป็นทางเลือกที่มั่นคง เหมาะกับผู้ที่ต้องการผลตอบแทนแน่นอนและความเสี่ยงต่ำ โดยตราสารหนี้มีทั้งของภาครัฐและเอกชน และสามารถจำแนกตามระยะเวลาได้เป็น ระยะสั้น กลาง และยาว การลงทุนทำได้ทั้งซื้อโดยตรงเมื่อมีการออกใหม่ ซื้อขายในตลาดรอง หรือผ่านกองทุนรวม ซึ่งสะดวกสำหรับผู้เริ่มต้น การเลือกตราสารหนี้ที่น่าลงทุนควรดูจากผู้ออกตราสาร ระยะเวลาการถือครอง สภาพคล่อง อัตราดอกเบี้ย และอันดับเครดิต เพื่อให้มั่นใจว่าได้รับผลตอบแทนคุ้มค่าในระดับความเสี่ยงที่ยอมรับได้

ฉันต้องการค้นหา

ตราสารหนี้มีอะไรบ้าง? ทำความเข้าใจตราสารหนี้ประเภทต่าง ๆ ผลตอบแทนดีไหม ทำงานอย่างไร

ตราสารหนี้คืออะไร?